Auteursarchief: VUcentrumethos

Recensie: Retorisch denken over God

Geplaatst op

In Radix, het wetenschappelijk tijdschrift van ForumC, heeft Nathanael Korfker een recensie geschreven over Het Retorische Weten II van Emanuel Rutten.

“Het werk begint met een bijdrage over niet-feitelijke waarheden. Rutten betoogt hierin dat er waarheden bestaan die niets met feiten te maken hebben, maar daarom nog niet minder waar zijn. Feitelijke waarheden zijn waarheden over alledaagse zaken en dingen, zoals bijvoorbeeld het feit dat ik deze recensie op een computer schrijf of mijn thee zojuist heb opgedronken. Feitelijke waarheden zijn in taal uit te drukken. Wittgenstein indachtig, die Rutten ook veelvuldig aanhaalt, moeten we zwijgen over datgene waar we niet over kunnen spreken.”

“Deze kritische kanttekeningen nemen niet weg dat Rutten het heeft gepresteerd om een verzameling denkexercities te bundelen die ieder op zich, maar ook in samenhang met elkaar vruchtbaar zijn voor nadere reflectie op de talige wereld om ons heen. De vele verwijzingen naar de westerse wijsgerige traditie maken dit werk erg geschikt om lezers die zich buiten de academie bevinden te stimuleren kennis te maken met die traditie”, aldus Korfker.

De recensie is in zijn geheel hier te vinden!

Voor het gehele tijdschrijft ga naar Radix.

Drs. N. (Nathanael) Korfker is CDD Analist via Etage 0 bij de Rabobank en bezig om na zijn MA Theology and Religious Studies: Media nu ook de MA Filosofie van Cultuur en Bestuur aan de Vrije Universiteit Amsterdam af te ronden.

Wereldbeelden en de vraag naar de zin van het leven

Geplaatst op

In de zingevingspodcast van RotterdamRijker is Emanuel Rutten in gesprek met Gert Weerheim ingegaan op de grote vragen. Volgens Emanuel hebben we allemaal een wereldbeeld. Simpel gezegd: een eigen overkoepelende visie op het leven. Wie ben ik en wat doe ik hier? Een wereldbeeld is jouw persoonlijke antwoord op de grote vragen van het leven, waaronder de vraag naar de zin van het leven.

Maar is een wereldbeeld wel coherent? En kun je daar überhaupt over discussiëren? En hoe moet ik dan beoordelen of mijn wereldbeeld redelijk en verantwoord is?

Volgens Emanuel is een wereldbeeld een raamwerk, een regulatief verhaal dat zich ontwikkelt om de wereld te duiden en begrijpen. Het hoort bij het mens-zijn. Dat is geen theoretische exercitie. Je maakt gedurende het leven bepaalde keuzes en hebt ervaringen en intuïties. In dat leven schrijf je een verhaal over jezelf en de wereld.

Wij zijn als mensen gefascineerd door de grote vragen, met name de vraag naar de zin van het leven. Ieder wereldbeeld is een antwoord op die vraag volgens Rutten. Het wereldbeeld maakt het zelfs mogelijk zin en betekenis in de wereld te zien en ontdekken. Het is enerzijds datgene dat nodig is om zin en betekenis te ontdekken, maar omgekeerd is het een antwoord op vraag naar de zin van het leven.

Volgens Rutten is het voor ieder mens belangrijk richting en structuur aan te brengen in het leven en om tot een zekere identiteitsvorming te komen. Je wil uiteindelijk jouw identiteit en persoonlijkheid ontwikkelen. Dat kan in feite niet goed zonder een wereldbeeld. Dat wereldbeeld heb je nodig om je plaats in te wereld te duiden en jezelf te begrijpen.

Emanuel moedigt ons aan om deze vragen onszelf te kunnen stellen. Ze kunnen helpen in onze zoektocht naar zingeving en betekenis.

Luister hier de nieuwe Zingevingspodcast van RotterdamRijker met Emanuel Rutten. 

Europa: Eén jaar na de inval in Oekraïne

Geplaatst op

Op woensdagavond 22 februari van 18:45-21:30 organiseert Centrum Èthos een avond over de geopolitieke actualiteit ter ere van de bundel ‘Ontwaken uit de geopolitieke sluimer: De herpositionering van Europa in een woelige wereld’.

Daarbij kunnen we niet voorbijgaan aan het feit dat op 24 februari 2022 Rusland binnenviel in Oekraïne en onze wereld sinds die dag radicaal is veranderd. Op deze avond brengen we toonaangevende denkers over de geopolitieke actualiteit samen met geïnteresseerde bestuurders en jonge professionals uit het bedrijfsleven en bestuur.

Sprekers zijn onder andere Haroon Sheikh, filosoof en hoogleraar Strategic Governance of Global Technologies aan de Vrije Universiteit en Anna van Zoest, directeur van de Atlantische Commissie.

Daarnaast zijn er reacties van Afke Groen, directeur van de Mr. Hans van Mierlostichting (D66) en Trineke Palm, directeur van het Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie en Gerben Fennema (student Filosofie van Cultuur en Bestuur).

Filosoof Ad Verbrugge zal optreden als gespreksleider om de avond in goede banen te leiden.

Het is mogelijk op de avond de bundel ‘Ontwaken uit de geopolitieke sluimer’ met korting aan te schaffen.

Koop hier je tickets of meld je aan!

Mede mogelijk gemaakt door: Het Thijmgenootschap en de Filosofische School Nederland.

Het nieuwe wapen op het wereldtoneel heet afhankelijkheid

Geplaatst op

‘Het Westen heeft zelfgenoegzaam zitten slapen terwijl China heel uitgekiend wereldwijd zijn macht uitbreidde. Het moet zijn zwakheden onder ogen zien en te lijf gaan’, stelt filosoof en politicoloog Haroon Sheikh in een interview met Kustaw Bessems in de Volkskrant.

In het artikel gaat Haroon Sheikh niet alleen in op zijn persoonlijke achtergrond en zijn fascinatie voor de verhoudingen tussen culturen, maar met name ook op de verschuivende wereldorde. China is een nieuwe wereldorde aan het optuigen. Tegelijkertijd zien we dat afhankelijkheidsrelaties op terreinen zoals productie, voedselvoorziening, grondstoffen en in het digitale domein als wapen gebruikt worden. Hoe gaan we als Westen om met deze afhankelijkheden en hoe kan het bestuur in Nederland en Europa onze samenlevingen weerbaar maken voor deze dreigingen?

Lees het gehele interview in de Volkskrant

© ENIS ODACI

Enis Odaci interviewt Ad Verbrugge

Geplaatst op

Op 14 januari 2023 verzorgt cultuurfilosoof en schrijver Ad Verbrugge de 13e VOLZIN-lezing. Verbrugge gelooft dat in onze samenleving tegenwoordig een gemeenschappelijk goed en een begeesterd verhaal ontbreekt. Als hij zou moeten kiezen tussen schriftgeleerde of profeet, kiest Verbrugge voor het laatste. Waarom? “Omdat profeten de macht aanklagen.”

“Het begint met het ontwikkelen van een soort gevoeligheid om op een andere manier naar de gebeurtenissen om je heen te kijken. Hoe bepaalde jongeren in een depressie belanden, hoe ze verliefd worden, hoe je kijkt naar de manier waarop organisaties functioneren, hoe daar een bestuurscultuur binnen komt die niet deugt of juist goed is. Zodat je begrijpt dat we niet simpelweg te maken hebben met een wereld van autonome individuen die hun leven plannen, maar dat mensen in een milieu verkeren en dat zich ook krachten en machten in hen roeren. Dat wij dus enerzijds zelf dergelijke milieus met elkaar ‘maken’, terwijl we er anderzijds juist ook aan blootstaan.” Aldus Ad Verbrugge in gesprek met Enis Odaci over zijn eigen verhouding tot filosofie en het geestelijke leven.

De 13e VOLZIN-lezing heeft als thema ‘van polarisatie tot ontmoeting’. Ad Verbrugge stelt daarin de vraag naar het verbindende verhaal in een tijd waarin mensen geen helder beeld hebben bij wat het gemeenschappelijk goed is. Niet alleen de overheid is onvoldoende in staat om een dergelijk verbindend verhaal te formuleren, maar ook burgers zelf zijn vergeten dat ze de mogelijkheid hebben de samenleving te bezielen.

Het gehele interview met Ad Verbrugge is hier te vinden.

Beeld: © ENIS ODACI

Het Filosofisch Kwintet over Moderne Slavernij

Geplaatst op

Govert Buijs, hoogleraar maatschappelijke en economische vernieuwing aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, ook wel de F.J.D. Goldschmeding leerstoel, was afgelopen zondag aanwezig bij Het Filosofisch Kwintet voor een gesprek over moderne slavernij.

Is moderne slavernij hetzelfde als historische slavernij? En als we profiteren van slavenarbeid, welke verantwoordelijkheid dragen we dan? Welke rol spelen de markt, macht en onze moraal in de discussie rondom slavernij? Een diepgaand gesprek tegen de achtergrond van het WK in Qatar.

Kijk de gehele uitzending met Daan Roovers, Eva Groen-Reijman en Gert Oostindie direct terug via: NPO Start

Centrum Èthos en het Thijmgenootschap over het geopolitieke denken in Europa

Geplaatst op

In de reeks Annalen van het Thijmgenootschap schrijft Centrum Èthos aan een bundel over het geopolitieke denken in Europa. Lange tijd was spreken over geopolitiek in veel van de bestuurskamers ongewenst. Zaken als macht, identiteit en territorium behoorden tot het verleden in het denken en doen van regeringsleiders en Brusselse beleidsmakers. Binnen de Europese Unie was er ruimte voor markt en moraal, maar macht werd toch al snel gezien als iets gevaarlijks en ouderwets.

De Russische inval op de Krim in 2014, geopolitieke spanningen met China, migratiestromen, de terugkeer van grenzen en vele andere voorbeelden tonen aan dat geopolitiek denken geen overbodige luxe is. Dat wil zeggen dat men moet nadenken en een publiek debat dient te voeren over zaken zoals macht, identiteit en territorium. De Russische inval februari jongstleden laat andermaal zien dat markt en moraal óók machtsfactoren kunnen zijn, maar dat zij niet voldoende zijn als andere actoren spelen volgens andere regels.

De Europese Unie en het denken in veel van de lidstaten laat de laatste jaren een kentering zien. Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen noemde haar commissie bij aantreden dan ook een ‘geopolitieke commissie’. Die terugkeer van geopolitiek denken is sinds de Russische aanval van 24 februari 2022 geen keuzemogelijkheid meer, maar een noodzakelijkheid.

Om bij te dragen aan het publieke debat over de geopolitieke realiteit schrijft Centrum Èthos deze essaybundel. Daarin wordt niet simpelweg meegegaan met het populaire denken, maar worden mogelijkheden voor geopolitiek denken gewogen, wordt historisch bezien welke sporen er aanwezig zijn binnen de Europese Unie en wordt er genuanceerd gekeken naar een eigen plek in de wereld voor Europa.

Bijdragen in de bundel zijn er van Haroon Sheikh, Govert Buijs, Luuk van Middelaar, Monika Sie Dhian Ho, Frans-Paul van der Putten, Paul Scheffer, Trineke Palm, René Cuperus, Paul Timmers en Eelke de Jong.

In het najaar van 2022 wordt het geschrift gepubliceerd door Academische Uitgeverij Eburon en zal het gepresenteerd worden op een themabijeenkomst waar de auteurs met elkaar in debat gaan over de actuele geopolitieke ontwikkelingen.

Voor vragen en/of opmerkingen kunt u e-mailen naar centrum.ethos@vu.nl of bellen naar 0655817845.

Haroon Sheikh over de geopolitieke situatie en de oorlog in Oekraïne

Geplaatst op

Filosoof Haroon Sheikh, als senior wetenschapper verbonden aan de WRR en als bijzonder hoogleraar ‘Strategic Governance of Global Technologies’ verbonden aan de VU, was vandaag te gast in Bureau Buitenland op NPO Radio 1. In de aflevering stelt Sheikh dat Europa op zoek moet naar nieuwe allianties in de wereld en kritisch naar zichzelf moet durven kijken. Met presentator Tim de Wit spreekt hij verder over de sancties tegen Rusland, die lang niet door alle landen worden gesteund. Naast politieke motieven zijn er volgens Sheikh ook economische motieven en historische banden tussen Rusland en veel staten, waardoor velen de sancties niet steunen. Het westen is nu misschien meer verenigd, maar volgens de Chinese staatskrant is ook de isolatie groter dan ooit. Het is een goede reden na te denken over de kantelende wereldorde. Deze verschuiving betekent dat ons wereldbeeld uitgedaagd gaat worden. Een beter besef hoe er in andere culturen naar de wereld wordt gekeken is een eerste aanknopingspunt om die allianties te bewerkstelligen, aldus Sheikh.

Ad Verbrugge over Aristoteles’ Ethica Nicomachea

Geplaatst op

In ‘Werken voor de Nieuwe Wereld’ bespreekt Willem de Witte klassieke meesterwerken uit de filosofie. Hij doet dit gezamenlijk met gerenommeerde gasten die veel ervaring en affiniteit hebben met het besproken werk. In deze aflevering spreekt Willem met Ad Verbrugge over de Ethica Nicomachea van Aristoteles. Deze ethiek van Aristoteles is de laatste decennia weer in het daglicht komen te staan door de herwaardering van de deugdethiek. Los daarvan heeft het werk zelf de tand des tijds goed doorstaan. Bekende en veel gehanteerde begrippen zoals geluk, rechtvaardigheid en karakter worden door Aristoteles uitvoerig uitgewerkt en anders begrepen dan vandaag de dag. Op die manier biedt het werk een mogelijkheid tot bezinning over de inrichting van de moderniteit en onze eigen samenleving. Niet voor niets is het boek één van de vaste onderdelen van de 2-jarige Master Filosofie van Cultuur en Bestuur. Ben je geïnteresseerd in meer Aristoteles? Neem dan even contact op met centrum.ethos@vu.nl. 

Stichting Beroepseer start onderzoek naar ambtelijk vakmanschap

Geplaatst op

Directeur van Stichting Beroepseer Thijs Jansen spreekt zich op nu.nl uit over de lastige positie waarin ambtenaren zich bevinden: “Sinds het toeslagenschandaal zijn ambtenaren een sitting duck geworden. Iedereen mag op ze schieten, maar ze kunnen zich niet publiekelijk verweren. Politici nemen de verdediging van ambtenaren nauwelijks op zich, terwijl ambtenaren door diezelfde politici vaak gedwongen zijn om onmogelijk beleid uit te voeren.” Lees het gehele artikel rondom de beeldvorming met betrekking tot ambtenaren. 

Stichting Beroepseer is recent gestart met een onderzoek naar ‘Het recht op ambtelijk vakmanschap’ De centrale vraag van het onderzoek luidt: Welke voorzieningen zijn er nodig om ambtelijk vakmanschap in de praktijk te ontwikkelen en beschermen? Om dat te onderzoeken wordt ambtenaren gevraagd hun perspectief te delen, dat kan via deze vragenlijst.

Gestart: Onderzoek naar ‘Het recht op ambtelijk vakmanschap’