Emanuel Rutten analyseert de eerste coronatoespraak van Rutte (DNW)

Marlies Dekkers in gesprek met filosoof en wiskundige Emanuel Rutten over de eerste coronatoespraak van Rutte. “Dit is een goed voorbeeld van een speech die echt heel doordacht is, maar die in het uitspreken toch naturel overkomt.”

Rutten analyseert de eerste coronatoespraak van Rutte stap voor stap. “Hij begint niet met een verhaal wat de regering gaat doen, hij verplaatst zich helemaal in het publiek.” Zo maakt hij verbinding met het publiek en voelt de kijker zich aangesproken. Rutten roemt Ruttes concrete en aanschouwelijke taalgebruik en de beweging die hij gebruikt in uitdrukking als ‘de ontwikkelingen volgen elkaar in razend tempo op. Zowel het ethos-, pathos- en logoselement komt goed uit de verf. Rutten: “Dit is een goed voorbeeld van een speech die echt heel doordacht is, maar die in het uitspreken toch naturel overkomt.”

Beluister wat hier wat hij verder te melden heeft:

Emanuel Rutten in debat met Herman Philipse: zonder God geen misdaad?

Emanuel Rutten was in Twente om te debatteren over moraliteit in relatie tot God.

De vraag rijst: kan moraal alleen bestaan door een God of is moraal het resultaat van menselijke inzichten? In dit Veritas-forum gaan dr. ir. Emanuel Rutten – filosoof (Centrum Èthos), wiskundige en christen – en prof. dr. mr. Herman Philipse – hoogleraar filosofie (Universiteit Utrecht) en atheïst – met elkaar in debat over dit vraagstuk.

Studium Generale: Veritas Forum/ Zonder God geen misdaad?

Vrijdag 15 juni: extra informatiebijeenkomst master FCB

Vrije Universiteit | 13 juni | Op vrijdag 15 juni is er een extra informatiebijeenkomst over de master Filosofie van Cultuur en Bestuur. Hier kun je kennismaken met de opzet en inhoud van de opleiding, alle stafleden en de studievereniging Thumos. Ook zullen er studenten van de master aanwezig zijn. De bijeenkomst begint met een mini-college van een van onze docenten, prof. dr. Gabriël van den Brink, waarna we met elkaar in gesprek gaan. Aansluitend is er een borrel in café The Basket, op het terrein van de VU.

De informatiebijeenkomst is bedoeld voor zowel nieuwe studenten, als studenten die nog niet weten wat ze volgend jaar gaan studeren. Dit is het moment om ál je vragen te stellen aan zowel docenten als studenten! We beginnen om 15:00 uur in 06A32 in het hoofdgebouw van de VU.

Nieuw boek Emanuel Rutten: voor wie grote vragen wil stellen

Het retorische weten van Emanuel Rutten ligt sinds kort in de boekwinkels. In deze bundel slaat de Amsterdamse filosoof een andere weg in. Vergeleken met zijn eerdere denken heeft Het retorische weten een uitgesproken existentieel karakter. “Wie de grote vragen durft te stellen, zal in mijn teksten iets vinden”.

Rutten had zelf niet verwacht dat het tot een publicatie zou komen. “Ik heb altijd gezegd dat dit werk niet echt uit te geven is”. Zijn eerdere boeken, Overdenkingen en En dus bestaat God, waren godsdienst filosofisch van aard en bewogen zich binnen het domein van de analytische wijsbegeerte. Ze kenden een helder afgebakende thematiek. Vergeleken met die boeken zou dit werk volgens Rutten zelf te complex en veelvormig zijn. Toch is in gesprek met Leesmagazijn besloten om tot publicatie over te gaan. “En ik ben er blij mee dat het gebeurd is. Het boek heeft iets van een mozaïsch karakter, je kunt het zien als een collage. Het is niet heel strak, thematisch opgezet, maar er wordt wel een wijze van denken zichtbaar. Het is een werk dat mij aan het hart gaat omdat hier voor het eerst mijn continentale denklijnen worden gepubliceerd. Het bevat bijdragen op het gebied van metafysica, esthetiek, existentialisme, liefde, lijden en bevat een aantal aforismen.”

Het is het eerste wat opvalt als je het boek openslaat: een diversiteit aan onderwerpen. Van retorica tot de ervaring van het verhevene, van het speculatief realisme tot nepnieuws, Rutten laat ogenschijnlijk geen levensdomein ongemoeid. Wat deze veelvoud aan teksten bijeenhoudt? Het antwoord op die vraag ligt besloten in de titel: het retorische weten. “Een groot aantal van deze essays zijn lezingen geweest en zijn daarna tot essays bewerkt. Er zit dus een retorisch moment in. Bovendien is Het retorische weten het scharnieressay van het boek. Dat bevat een gedachteontwikkeling waarin mijn kennisleer aan de orde komt en waarin ik teruggrijp op wat metafysica is. Ik verbind dat met het beoefenen van retorica.”

Het motief van het retorische weten komt ook in andere teksten naar voren. Zo laat Rutten in het essay over wereldbeelden overtuigend zien dat de kenmerken van de retorica en het karakter van wereldbeelden innig met elkaar verbonden zijn. “In de retorica is de inzet de volledige, existentiële ontwikkeling van de persoon. Tegenwoordig noemen we dat Bildung. Bij die persoonlijke ontwikkeling horen drie dimensies: logos, het redeneren, pathos, de emotie, en ethos, het karakter. Die drie dimensies vind je ook altijd in een wereldbeeld terug. Dus ieder wereldbeeld, of dat nu seculier of religieus is, heeft al die drie-eenheid. Het zijn existentiële gehelen. Dat is het retorisch karakter van een wereldbeeld.” Voor Rutten is zowel het zoeken naar waarheid als het beoordelen van wereldbeelden intrinsiek verbonden met de kunst van de retorica. De prikkelende stelling die daaruit volgt: het retorische weten is de kern van de filosofie.

Doordat dit werk een bundeling van allerlei verschillende essays is, reflecteert Rutten bovendien voor het eerst in zij werk over allerlei “kleine” fenomenen. Zo schrijft hij over zijn dochter en over Johan Cruijff. Tegelijkertijd verliest hij de grote vragen nooit uit het oog. In dat opzicht sluit Het retorische weten goed aan bij de werkzaamheden die Rutten bij Centrum Èthos verricht en de doelen die het onderzoekscentrum zichzelf stelt. “Het boek gaat over thema’s die de maatschappij en de existentie raken. Dat is ook typisch de wereld waarin Ethos zich wil begeven. Het gaat ons om het duiden van maatschappelijke ontwikkelingen, het filosoferen middenin het leven. In die zin is dit echt een Èthos boek.”

Ondanks de existentiële thematiek, blijft het werk van Rutten altijd een markant analytisch karakter houden. Hij formuleert met grote precisie, zelfs in de afsluitende aforismen. Het levert een kenmerkend werk op, geschikt voor zowel de filosofisch geschoolden als de geïnteresseerde leek. “Dit boek is voor mensen die de grotere, wijsgerig diepere vragen willen stellen. De filosoof Jeremy Bentham stelde dat in het leven alles draaide om genot en pijn. Dat is existentieel te schraal: alles in het leven draait om liefde en lijden. Dát zijn de twee thema’s. Wie daarover radicaal na wil denken, en ook de diep metafysische vragen wil stellen, zal in mijn teksten iets vinden.”

Nieuw boek ‘Het Retorische Weten’ van Emanuel Rutten verschenen

Centrum Èthos | Emanuel Rutten | 19 april | Deze week is het vierde boek van filosoof Emanuel Rutten verschenen. In Het Retorische Weten maakt u kennis met het wijsgerige oeuvre van Rutten voorbij zijn bekende godsdienstfilosofie.

In zijn denken richt de Amsterdamse filosoof Emanuel Rutten zich met name op de godsdienstfilosofie. Ruttens wijsgerige denken omvat echter veel meer onderwerpen. Van dit overige werk is tot dusver weinig gepubliceerd. Toen hij door uitgeverij Leesmagazijn werd benaderd om dit gemis ongedaan te maken, beweerde Rutten dat zijn totale wijsgerige oeuvre in feite onpubliceerbaar is. Daarvoor zou het inmiddels een te complex en veelvormig mozaïek zijn geworden. Op een mooie ochtend op een terras in Amsterdam Oud-West werd desalniettemin afgesproken een deel van dit overige filosofische werk uit te geven. Deze uitgave is thematisch ruim opgezet. Het betreft een bundeling teksten over retorica, dialectiek en kenleer, het sublieme en het auratische, zingeving en zijnsdenken, speculatief realisme, betekenis en vrijheid, de vraag of de filosofie in haar bestaan wordt bedreigd, en  liefde en lijden. We leren hierin een heel andere Rutten kennen dan de filosoof van de analytische filosofie en de metafysische godsargumenten. Deze kennismaking zal de lezer zeker niet ongemoeid laten. Ruttens teksten dagen uit, schuren en prikkelen. Ze hebben als doel de ziel van de lezer te bewegen.

Dr. ir. Emanuel Rutten (1973) is filosoof. Hij is verbonden aan de Faculteit Geesteswetenschappen van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Het onderzoeks- en onderwijsterrein van Rutten omvat de relatie tussen geloof en wetenschap, het evalueren van de redelijkheid van seculiere en religieuze wereldbeelden, kennisleer en speculatief realisme, logica en retorica, en esthetiek.

Uitgave ‘De ondergang van het Avondland’ van Oswald Spengler in samenwerking met Centrum Ethos

Centrum Ethos | 10 oktober 2017 | Op 10 oktober is in de poptempel Paradiso met een groot evenement de eerste Nederlandse vertaling van Oswald Spenglers Der Untergang des Abendlandes, oftewel De ondergang van het Avondland, gepresenteerd. Het prachtig vormgegeven 1200 pagina's tellende boek werd vertaald door Mark Wildschut, die een warme band onderhoudt met Centrum Ethos. Voor zijn vertaling heeft hij in de media veel lof ontvangen. Ad Verbrugge werkte met Boom uitgevers Amsterdam samen aan deze speciale uitgave, waarbij een website genaamd LeesSpengler.nl werd gelanceerd. Op deze website zijn videocolleges van Ad Verbrugge, heldere samenvattingen en annotaties en actuele reflecties op Spenglers gedachtegoed ('Spengler Vandaag') te vinden. Tijdens de lancering van De ondergang van het Avondland in Paradiso spraken tevens Emanuel Rutten, lid van Centrum Ethos, en Ype de Boer, verbonden aan Centrum Ethos. Ype de Boer schreef de eerder genoemde samenvattingen en annotaties voor LeesSpengler.nl. Voor meer informatie over de uitgave van dit boek, bezoek LeesSpengler.nl of Boom Filosofie.

Nieuw boek van Ype de Boer: ‘Murakami en het gespleten leven’

Centrum Ethos | 25 september 2017 | Ype de Boer | Op 25 september heeft Ype de Boer, docent bij de Zomercursus ‘Geschiedenis van de Filosofie’ die door Centrum Ethos wordt verzorgd, zijn filosofisch debuut gepresenteerd: Murakami en het gespleten leven. Benieuwd naar het boek? Je kunt hier meer lezen en het boek bestellen.

Thinking Planet met o.a. Haroon Sheikh

Wereldwijd zien we hoe mensen zich terugtrekken achter grenzen en bang zijn voor het vreemde. Maar waarom zouden we ons denken beperken? Er is rijkheid aan gedachten, verspreid over alle werelddelen. Van Oosterse wijsheid – Tao, boeddhisme – tot Afrikaanse Ubuntu, van soefisme tot inheemse filosofieën uit Amerika en Australië. Thinking Planet haalt die wijsheid naar Nederland. Waarom? Ter inspiratie – u vindt gedachten over geluk, betrokkenheid en bezinning. Maar ook omdat we denken dat een aantal prangende kwesties van deze tijd – zoals ecologie, solidariteit of de vraag wie we zijn – vragen om een andere blik. Autonomie vinden we in het Westen bijvoorbeeld erg belangrijk. Maar hoe zouden wij onze eenzame ouderen behandelen vanuit het idee van Ubuntu, wat zoveel betekent als ‘ik ben, omdat wij zijn’?

Thinking Planet biedt u meer dan 40 nationale en internationale sprekers, kunstenaars en muzikanten in 5 zalen van het moderne en sfeervolle TivoliVredenburg. U kunt gesprekken bijwonen over actuele mondiale uitdagingen of meer te weten komen over wereldfilosofie bij één van de inleidende colleges. Denk mee over uitdagende thema’s en laat u verrassen door muziek en kunst. Thinking Planet is voor iedereen die zich wil openstellen voor andere ideeën, die zijn/haar eigen ideeën durft te bevragen en ruimte biedt aan verandering.

Veelheid | across the globe conversations
Nieuwsgierigheid | introducties in filosofieën uit alle windstreken
Eigenheid | internationale denkers aan het woord

Symposium | Van ‘Ratrace’ naar ‘Relaties’; Markten in dienst van mensen

Op dinsdag 11 april vindt dit symposium van 13:30-17:00 plaats op de VU Amsterdam. Sprekers zijn onder meer: Nout Wellink, Jeroen Smit, Jaap Winter, Johan Graafland, Fieke van der Lecq en Govert Buijs. Er wordt afgesloten met een ‘Filosofisch Kwintet’ onder leiding van Clairy Polak en Ad Verbrugge.

Economische groei en vrije marktwerking lijken soms een doel op zich te zijn geworden. Menselijk welzijn is vaak ondergeschikt aan het behalen van rendement. Kan een morele heroriëntatie dit veranderen? Kunnen persoonlijke deugden zoals eerlijkheid en dienstbaarheid er voor zorgen dat markten in dienst komen te staan van mensen? Daarover gaat een nieuw onderzoeksproject over ‘moraliteit en markten’, gesponsord door de Templeton World Charity Foundation dat op dinsdag 11 april van start gaat met een symposium.